واژه ؛هه لپه رکی ؛از کلمه هه لپر به معنی جنبش و تکان و در اصل به معنی حمله کردن است که نمادی ازحرکات جنگی است ...
که از گذشته های دور به یا د گار مانده است و چیزی فراتر از رقص عادی می
باشدایرانیان به قدمت و غنای تاریخ خود مفتخر هستند.آنان در هر عرصه ای
نشان داده اند که پاسدار شا یسته سنت های اصیل و دوستدار ایران و فرهنگ
ایرانی اند.مردم خطه کردستان و کرمانشاه و سایر شهرهای کردنشین نیز از
این خصیصه مستثنی نیستند.رقص های کردی یکی از سنتهای دیرینه و یادگارهای ارزشمند آریایی هاست.که در میان اکراد همچنان محفوظ مانده وحتی
دررقص های سنتی بعضی از اقوام همجوار همچون آشوری ها تاثیر کرده است . بی
گمان تاریخچه این حرکات مربوط به هزاره های دوم و سوم قبل از میلاد مسیح
است اما تاریخ مشخص و چگونگی ایجاد آن در این باره وجود ندارد.یک کتیبه
سنگی در قلعه ((هه پیر))وجود دارد که متعلق به هزاره اول قبل از میلاد است
. روی این کتیبه تصویریک سرنا و دهلو تعدادی که به نظر می رسد در حال
اجرای حرکات موزون هستند روی سنگ حک شده است این کتیبه کهن سند مهمی در
تاریخی بودناین حرکات موزون در کردستان است .حکیم عمر خیام در نوروز
نامه خود مینویسد" فریدون کرد "روزی که ضحاک را اسیر کرد وایرانرا از شر
او نجات داد مردم آن را جشن گرفتند . واین مهم دلیل دیگری بر یکپارچگی
آن مردم و جشن دسته جمعی در میان آنان می با شد .حرکا ت "هه لپه رکی" در
چها ر نوع مراسم عرفانی مذهبی شادی و عروسی عزا و غم اجرا می شود .اما
رقص های فولکلور کردی عبا رتند از :چه پی یا چوپی- سی پی - روینه - گه را
نه وه که مخصوص شکاک است .دووپی یی- داغه که ویژه کردستان ترکیه است .گه
ریان - پشت پا - فه تاح - فه تا پاشایی- خانه میری -سی جار - شه لان -زه
نگی - و چه مه ریواما. فلسفه این حرکات شکل بخصوصی که این "هه لپه رکی
"دارد.این رقص به صورت دسته جمعی انجام می شود و در دست نفر اول که به
عنوان رهبر و پیشوای گروه و نفر آخر "چوپی"دستمالی است که به جای شمشیر
استفاده میشود .و نظم و انظباط گروه را هم بر عهده دارد .امروزه به علت
پیشرفت و پیچیدگی در سبک زندگی از دستمال سفید به جای شمشیر و سپر استفاده
میشود همان طور که ذکر شد از دستمال سفیدبیشتر استفاده می شود که نشانه صلح
و آشتی با اقوام دیگر است . چنانکه می بینیم در اکثر پرچم های جهان رنگ
سفید وجود دارد .دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشان دهنده برابری بوده و دست
همدیگر را گرفتن هم نشانه اتحاد گروه است"ره ش به له ک "یا رقص زن و مرد
با هم به معنی مانند برادر و خواهر بودن است . کوبیدن پا بر زمین به این
معنی است که این خاک موطن من است .هورای هنگام مراسم در حین حرکات به
منظور ترساندن دشمن است . نشستن در هنگام رقص نشانه تسلیم برای جمع منفور
است.یکسری مقا م ها هم وجود دارند که در این مراسم استفاده میشوند .هوره
که از نظر لغوی از واژه خور به معنای خورشید گرفته شده مورد استفاده گاتو
های زرتشتی و در مراسم راز و نیاز با خداوند بوده است.خانه میری که مخصوص
خوانین بوده که آنرا در پشت بام ها به سبک آرام وملایمی برگزار می کردند
تا باعث سر و صدا در خانه نشود .رقص "هه لپه رکی" در مناطقی مثل چهار محال
بختیاری و ترکمن صحرا و غیره انجام میشود ولی در این مناطق علاوه بر
دستمال چوب بازی هم دخیل است . یک نوع رقص دیگر هم بنام خنجر در ترکمن صحرا
وجود دارد که به دوران پیش از اسلام بر میگردد.از دور که به دسته هه لپه
رکی نگاه میکنیم آنرا به صورت یک زنجیره جوش خورده می بینیم .احساس همه
افراد در نفر اول " سرچوپی " جمع و برجسته میشود . گاهی دیده می شود در
بعضی مناطق تیر اندازی می کنند یا با یک خنجردر میدان بازی می کنند . یا
فریاد میزنند و یا دستمال قرمز را تکان میدهند که بی شک این همه نشانه بر
افراشتن پرچم است.در چه مه ری که در هنگام غم و مرثیه انجام میشود افراد
شرکت کننده تفنگ به دست می گیرند و یا خنجر به کمر می بندندعمر و قدمت هه
لپه رکی و چه مه ری خیلی زیاد است و مربوط به چند سال قبل و یا مربوط به
یک منطقه خاص و یا یک فر د خاص نبودهبلکه مربوط به دوره ای است که تسلط
هنری توانسته است آنرا به تمام جامعه کل حاکم کند . در ارتباط با این تسلط
هم می توان یک تسلطعمومی مذهبی بر خلق این نوع هه لپه رکی را داشت چو ن
این حرکات هماهنگ و متحد در هه لپه رکی سر بر داشتن به طرف آ سمانهمه با
هم نشانه یک گونه پرستش را به خاطر می آورد . حرکات هماهنگ و دسته جمعی پا
ها مخصوصا" در هه لپه رکی سحاپییا " ره پا " مخصوصا" کار کشاورزی را به
یاد می آورد که مردم را شخم زدن زمین هاکشت و کار و در یکجا ماندن و ایجاد
روستاو شهرک و شهر ها را میخواند
| قالب جدید وبلاگ پیچک دات نت |
کرمانشاه محل سکونتم نیست اما "محله خاطراتمه". تقریباً مسلط به زبان کردی و علاقه مند به این زبان هستم. "بانی چاو " واژه کردی و به مفهوم "روی چشم " می باشد.
